چکیده
بحث تعاقب حالتین زیر مجموعه‌ی بحث اصالة تأخر حادث از تنبیهات استصحاب است. فرض مسأله جایی است که مثلاً دو حالت طهارت و حدث بر شخصی حادث شده و شخص در تقدم و تأخر آندو شک دارد شک در تقدم و تأخر منجر به شک در حالت فعلیه شخص می‌شود. به خلاف بحث حادثین، دو حالت در تعاقب حالتین، دو امر وجودی و بسیط هستند که در عمود الزمان ملاحظه می‌شوند. بر خلاف دیدگاه آخوند در حالتین مجهولیِ التاریخ استصحاب در هر دو حالت مقتضی دارد ولی پس از جریان، این دو استصحاب تعارض و تساقط می‌کنند. اما در صورتی که زمان یکی از دو حالت معلوم و دیگری مجهول باشد چهار قول در آن مطرح است که از میان اقوال، تفصیل امام خمینی به حق نزدیکتر است. در صورتی که معلوم التاریخ ضد حالت سابقه باشد حالت فعلیه شخص ضد حالت سابقه است ولی اگر معلوم التاریخ عین حالت سابقه باشد در معلوم و مجهول استصحاب جاری می‌شود و پس از تعارض و تساقط باید به اصول و قواعد دیگر مراجعه کرد. بر خلاف دیدگاه امام خمینی علت عدم جریان استصحاب در مماثل مجهول التاریخ این است که تصویر شک و یقین در این استصحاب عرفیت نداشته و نیاز به تعمق و تأمل دارد از این رو در مقام تعارضِ استصحاب در مضادِ معلوم التاریخ و در مماثلِ مجهول التاریخ، جای تمسک به اطلاق لا تنقض برای جریان استصحاب در مماثل مجهول التاریخ نیست و استصحاب تنها در مضاد مجهول التاریخ جاری می‌شود. در حالت مضاد همیشه استصحاب شخصی است چه معلوم التاریخ باشد و چه مجهول التاریخ و در حالت مماثل نیز استصحاب از قسم کلی قسم ثانی است چه معلوم التاریخ باشد و چه مجهول التاریخ.
محقق:محمد رضا خانی
تذکر:اصل مقاله در معاونت آموزش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام موجود می باشد.متقاضیان میتوانند جهت دریافت مقاله نام و شماره تلفن خود و نام مقاله مورد درخواست را به سامانه 50001000522790 پیامک نمایند.